𝐉𝐞𝐬𝐭𝐞 𝐥𝐢 𝐳𝐧𝐚𝐥𝐢?
Selekcija FK Sarajevo je 1988. godine osvojila jedan od najjačih i najprestižnijih turnira za igrače do 21 godine, "Blue Stars" u Cirihu.
Turnir "Blue Stars" pokrenuo je istoimeni klub iz Ciriha daleke 1939. godine, a već po završetku Drugog svjetskog rata, ovaj turnir je postao internacionalni i vrlo brzo stekao status najjačeg evropskog turnira za mlade fudbalere. Na turniru su tradicionalno učestovale U-21 selekcije najjačih evropskih klubova, a među osvajačima ovog trofeja se nalaze imena poput Manchester Uniteda, Barcelone, Real Madrida, Arsenala, Milana, Intera, Chelsea, Celtica i mnogih drugih evropskih timova. Reputaciju turnira je prepoznala i FIFA, pa se tako od 1991. godine ovaj turnir nalazi na probranoj listi zvaničnih FIFA takmičenja, tako da danas na zvaničnoj web stranici FIFA-e stoji ime FK Sarajevo na listi osvajača ovog turnira.
Prvi klub iz Istočne Evrope koji je uspio osvojiti ovaj prestižni turnir bio je upravo Fudbalski klub Sarajevo i to u njegovom jubilarnom 50. izdanju, održanom u maju 1988. godine.
Selekciju bordo tima sa klupe je predvodio legendarni Ibrahim Biogradlić, a ekipa je bila sastavljena od juniorskog tima kojeg su činili fudbaleri rođeni između 1969. i 1971. godine, izuzetno talentovane selekcije koja je upravo te godine osvojila titulu omladinskog vicešampiona Jugoslavije. Obzirom da je turnir bio U-21 karaktera, Biogradlić je na put poveo i tri prvotimca Sarajeva koji su bili 1967. godište i to Zorana Ljubičića, Davora Jakovljevića i Nermina Vazdu koji je bio i kapiten ove selekcije.
Sarajevo je bilo smješteno u grupu B, skupa sa Barcelonom, Zurichom i organizatorom Blue Starsom iz Ciriha. Bordo tim je grupnu fazu takmičenja završio na drugom mjestu. Slavna Barcelona je savladala Sarajevo sa minimalnih 1:0, u duelu sa Zurichom nije bilo golova, a trijumf od ubjedljivih 7:0 nad selekcijom domaćina bio je dovoljan za drugo mjesto i plasman u polufinale.
U polufinalu, Biogradlićevi izabranici su imali težak zadatak obzirom da su igrali protiv pobjednika grupe A, Manchester Uniteda. Mladi fudbaleri Crvenih đavola, koji su sa 16 do tada osvojenih titula bili apsolutni rekorderi ovog turnira, ipak su morali položiti oružje pred fudbalerima Sarajeva. Bordo tim je slavio rezultatom 2:0 i tako se plasirao u finale turnira, gdje ih je čekala odgovarajuća selekcija italijanske Pise koja je u drugom polufinalu također priredila senzaciju eliminacijom Barcelone.
Finalni meč završio je bez golova, nakon čega se pristupilo izvođenju jedanaesteraca u kojima je Sarajevo slavilo rezultatom 7:6. Odlučujući pogodak sa bijele tačke postigao je kapiten juniorske selekcije, Esad Selimović, koji je uz pomoć prečke savladao italijanskog golmana i donio svom timu vrijedan trofej.
Sarajevo je tako ostavilo iza sebe timove poput Manchester Uniteda, Barcelone i Grasshoppera, a zanimljivo je istaći da su dres Barcelone na ovom turniru nosili Pep Guardiola i Albert Ferrer koji će tokom devedesetih postati standardni prvotimci katalonskog tima, ali i španske reprezentacije. I u selekciji Manchester Uniteda nastupilo je nekoliko igrača koji su kasnije ostvarili zapažene karijere, a među njima se ističu Russel Beardsmore i Mark Robbins koji su krajem osamdesetih i početkom devedesetih bili standardni prvotimci tima kojeg je s klupe predvodio Sir Alex Ferguson.
Kada je u pitanju tim Sarajeva, većina fudbalera koji su nastupili na ovom turniru kasnije su postali prvotimci bordo tima, poput braće Vazda, Suljagića, Jakovljevića, Ljubičića, Omanovića, Šljivića, Janjića, Kovačevića, Selimovića i Mujagića.
Zanimljivo je da je za Sarajevo na ovom turniru nastupao i Mustafa Jusufspahić koji je u kasnijim godinama široj bh. javnosti postao poznatiji kao beogradski muftija i imam Bajrakli džamije u Beogradu.
Na fotografiji iz Ciriha se nalaze:
Stoje: Nermin Vazda, Samir Zec, Memnun Suljagić, Edin Omanović, Aleksandar Škrba, Emir Vazda, Mustafa Jusufspahić, Esad Selimović, Siniša Janjić, Nihad Mujagić.
Čuče: Topčagić, Miralem Ramić, Davor Jakovljević, Sabit Šljivo, Goran Šljivić, Zoran Ljubičić, Goran Kovačević, Zvjezdan Zulčić.
Dva fudbalera Sarajeva sa prvog fudbalskog prvenstva RBiH, samo nekoliko godina kasnije bili su akteri finalnih utakmica najprestižnijeg klupskog takmičenja u Evropi, UEFA Lige prvaka.
Prvi kojem je to pošlo za rukom bio je Elvir Baljić, kojeg je fudbalski put doveo do Real Madrida, preko Bursaspora i Fenerbahcea. Samo šest godina nakon ratnog prvenstva imao je priliku biti akterom najveće klupske utakmice u evropskom fudbalu. Bilo je to 24. maja 2000. godine, kada su se u Parizu sastali Real Madrid i Valencia. Bivši fudbaler bordo tima je bio među 18 odabranih fudbalera Reala za ovaj meč, ali je trijumf svog kluba ipak odgledao sa klupe, jer mu trener Vincent del Bosque nije pružio šansu. Iako nije nastupio u finalnom meču, Baljić je na putu do finala odigrao ukupno pet mečeva, od čega dva u grupnoj fazi, jedan u četvrtfinalu protiv Manchester Uniteda, a minutažu je upisao i u oba polufinalna duela sa Bayernom.
Dvije godine kasnije, priliku da nastupi u finalnoj utakmici dobio je i drugi bivši fudbaler bordo tima, Boris Živković. Žviković je nakon Sarajeva pristupio redovima Marsonije, a potom i Hrvatskog Dragovoljca, da bi u ljeto 1997. godine karijeru nastavio u Bundesligi, tačnije u redovima Bayera iz Leverkuzena. Punih šest godina bio je standardni prvotimac jednog od najjačih timova tadašnje Bundeslige, a kruna karijere stigla je 15. maja 2002. godine, kada su se u Glazgovu susreli Bayer i Real Madrid. Živković je te sezone bio jedan od najstandardnijih igrača u redovima "Apotekara", na putu do finala propustio je tek tri od ukupno 16 Bayerovih utakmica, pa se i te majske večeri našao u prvoj postavi svog tima. Za razliku od svog nekadašnjeg saigrača, Baljića, Živković nije imao tu sreću da proslavi pobjedu obzirom da je Real slavio rezultatom 2:1, golom Zinedinea Zidanea koji je ostao zapamćen kao jedan od najljepših golova u historiji ovog takmičenja.
Zanimljivo je i to da je Elvir Baljić također bio član Real Madrida u toj sezoni, čiji je dres nosio u jesenjoj polusezoni, ali je u januaru 2002. godine posuđen Rayo Vallecanu, te nije imao priliku da ponovo bude akter finalne utakmice.
Zanimljivo je da je još jednom fudbaleru iz te generacije, za dlaku izmakao nastup u finalu jednog evropskog takmičenja. Bio je to kapiten tog tima, Mirza Varešanović, koji je 1995. godine prešao u Girondins Bordeaux. Dres francuskog prvoligaša je nosio u jesenjoj polusezoni, da bi tokom zimske pauze prešao u redove austrijskog Steyra. Upravo te sezone, Bordeaux je, predvođen Zidaneom, Lizarazuom i Dugarrijem stigao do finala Kupa UEFA, ali je u dva meča poražen od njemačkog Bayerna.
Inače, ekipa Sarajeva sa prvog Prvenstva, održanog ratne 1994. godine, mnogim navijačima je ostala upamćena kao jedna od najboljih selekcija bordo kluba u novijoj historiji, te s pravom ostaje dilema da li bi možda prva šampionska titula završila u vitrinama bordo tima, da se prvenstvo igralo u drugačijim okolnostima.
O kvalitetu fudbalera te generacije najbolje svjedoče njihove karijere nakon Sarajeva. Većina njih je tokom devedesetih godina bilo stalni član reprezentacije Bosne i Hercegovine, a najveći trag svakako su ostavili Mirza Varešanović i Elvir Baljić, koji su bili standardni prvotimci našeg "A" tima. Pored njih, dres državnog tima nosili su i Senad Repuh, Almir Turković, Džemo Smječanin, Alen Avdić i Emir Granov. Boris Živković je s uspjehom nastupao za hrvatski nacionalni tim, upisavši nastupe čak i na Svjetskom i Evropskom prvenstvu, a po jedan nastup za reprezentaciju BiH upisali su i Ismir Pintol i Nedžad Fazlagić.
Trećeg marta 1950. godine, fudbaleri i rukovodstvo Sarajeva su na povratku sa inostrane turneje u Belgiji, za dlaku izbjegli avionsku nesreću.
Prije nešto više od četiri godine, svijetom je odjeknula vijest o avionskoj nesreći u Kolumbiji, u kojoj je život izgubila gotovo kompletna fudbalska ekipa brazilskog Chapecoensea. Među stradalim putnicima nalazila su se 42 fudbalera i uposlenika Chapecoensea. Nepunih šest decenija ranije, 1958. godine, slična sudbina zadesila je u Minhenu i slavni Manchester United, a život je izgubilo 11 fudbalera i uposlenika tadašnjeg engleskog šampiona. Ipak, prva avionska nesreća koja je potresla cijeli fudbalski svijet, dogodila se u maju 1949. godine, kada je u avionskoj nesreći život izgubila kompletna ekipa Torina, u to vrijeme najjačeg italijanskog tima i peterostrukog uzastopnog šampiona Italije.
Nesreća koja je zadesila "Grande Torino", na brdu Superga, ostavila je veliki utjecaj na fudbalski svijet, do te mjere da su u narednom periodu mnoge fudbalske ekspedicije čak izbjegavale put avionom, te radije birali putovanje vozom ili brodom, za daleka putovanja.
Samo devet mjeseci nakon te nesreće, u februaru 1950. godine, ekipa Sarajeva je otišla na svoju prvu inostranu turneju, u Belgiju. Eskpedicija koju je činilo 25 fudbalera i članova rukovodstva FK Sarajevo u Brisel je otputovala vozom, preko Zagreba, Trsta, Ciriha i Luksemburga. Posljednja utakmica na turneji bila je planirana za 1. mart, kada je Sarajevo odmjerilo snage sa gradskom reprezentacijom Liježa, a već 5. marta, naš tim je trebao gostovati u Beogradu, u okviru prvog kola Prve savezne lige, timu Naših krila. Obzirom da je FSJ već ranije odbio zahtjev rukovodstva kluba za odgađanjem utakmice, Sarajevo se iz Belgije bilo primorano vratiti avionom.
Tako je u zoru 3. marta 1950. godine, eskpedicija od 25 članova FK Sarajevo, poletjela sa pariškog aerodroma prema Beogradu. Za većinu fudbalera, bio je to prvi let avionom, a nakon što je višesatno putovanje proteklo bez problema, problemi su nastali kada je avion stigao iznad glavnog grada bivše države. Nezapamćeno nevrijeme onemogućilo je slijetanje aviona, te je francuski pilot odlučio da kruži oko Beograda, čekajući da se oluja smiri.
Avion se spuštao i dizao, a među igračima i rukovodstvom Sarajeva zavladali su strah i panika, iščekujući najgori epilog. Nakon devedeset minuta drame, a kada je rezervoar u avionu već bio praktično ispražen, oblaci nad Zemunom su se počeli razilaziti, te je pilot odlučio da pokuša pod svaku cijenu prizemljiti avion, što mu je i pošlo za rukom. Avion je na kraju sletio izvan piste, a kada su iz njega izašli izblijedjeli i prestravljeni mladići sa Koševa, u zagrljaj im je dotrčalo gotovo kompletno osoblje zemunskog aerodroma, koje je sa strepnjom pratilo čitavu situaciju.
Sarajevo je tri dana kasnije doživjelo poraz rezultatom 3:0, ali je za sve članove tima sa Koševa najvažnije bilo da se što prije vrate u svoj grad i oporave od šoka koji su doživjeli tog petka na nebu iznad Beograda.
"Ne mogu, brate, ja igrati za novac i slušati kako trebam igrati. Hvala im. Bili su korektni i nisu mi pravili probleme. Rekao sam im da ja mogu igrati samo u Sarajevu."
Na današnji dan 1933. godine rođen je Asim Ferhatović Hase, najbolji strijelac FK Sarajevo u zvaničnim utakmicama.
Za 16 godina igranja u dresu Sarajeva, Ferhatović je upisao 256 nastupa i postigao tačno 100 pogodaka u zvaničnim utakmicama.
Nepune četiri godine nakon osnivanja, u februaru 1950. godine fudbaleri FK Sarajevo su otputovali na prvu inostranu turneju u Belgiju.
Belgija je tih godina bila izuzetno popularna među najboljim jugoslavenskim klubovima, budući da su netom prije Sarajeva tamo gostovali Dinamo, Crvena zvezda i Hajduk, koji su svi redom ostavili dobar utisak, pa ne čudi veliko interesovanje belgijske javnosti zbog dolaska još jednog tima iz Jugoslavije.
Ekspedicija Sarajeva koju je činilo 25 fudbalera, trenera i članova klupskog rukovodstva, na put je krenula sa željezničke stanice u Sarajevu u nedjelju 19. februara navečer. Sarajevo je krenulo preko Zagreba, Trsta, Ciriha i Luksemburga, da bi nakon dvodnevnog putovanja u Brisel stiglo u utorak 21. februara. Fudbaleri i rukovodstvo kluba se smjestilo u hotel u centru Brisela, gdje su proveli narednih deset dana, napuštajući glavni grad Belgije, tek kada bi putovali na utakmice.
Još prije polaska na turneju dogovorene su tri prijateljske utakmice, od kojih je prva protiv tamošnjeg prvoligaša Olympic Charleroia, 25. februara, druga dan kasnije protiv drugoligaša RC Tirlemonta, a treća i ujedno posljednja, protiv gradske reprezentacije Liježa, 1. marta.
Prvi protivnik na turneji, timu sa Koševa je bio tim iz sredine tabele belgijske Prve lige, Olympic Charleroi. Susret je zakazan za subotu, 25. februara, sa početkom u 16 sati, a uprkos visokim cijenama ulaznica (15, 20, 25 i 40 franaka), na tribinama se okupilo oko 10.000 domaćih navijača koji su mogli uživati u dobroj fudbalskoj predstavi.
Sarajevo je nastupilo u sastavu Pejak, Brozović, Alajbegović, Mantula, Švaljek, Mitrić, Švraka, Konjevod, F. Lovrić, Đ. Lovrić, Arih.
Već od samog starta utakmice, Brozovićevi izabranici su pokazali sjajne vještine baratanja loptom, što je belgijska publika srdačno pozdravila. Sarajevo je odlično otvorilo meč i nakon 17 minuta igre stiglo do vodstva, kada centaršut Miroslava Brozovića u pogodak pretvara kapiten Franjo Lovrić. Nakon početnog šoka, domaći tim je zaigrao nešto bolje te golom Devillersa u 25. minuti stigao do izjednačenja. Ipak, radost domaćih nije dugo trajala, jer već u prvom napadu nakon polaska s centra, Đuro Lovrić sjajno upošljava Ivana Ariha koji pogađa za 1:2.
Pet minuta kasnije, Devillers je svojim drugim golom vratio rezultat u egal, a nakon ovog gola Sarajevo u potpunosti preuzima primat na terenu. Prilike pred golom Van Brusteghema su se redale jedna za drugom, da bi u pet minuta prije odlaska na odmor, Suad Švraka iskoristio asistenciju Ariha i pogodio za novo vodstvo Sarajeva.
Sve do 72. minute, rezultat se nije mijenjao, a onda je Sarajevo sa dva brza gola riješilo sve dileme oko pobjednika. Najprije je Švraka pogodio za 2:4, da bi samo minutu kasnije Franjo Lovrić zapečatio sudbinu Olympica, koji je do kraja uspio tek da ublaži poraz preko Pizine.
𝑹𝑪 𝑻𝒊𝒓𝒍𝒆𝒎𝒐𝒏𝒕 - 𝑺𝒂𝒓𝒂𝒋𝒆𝒗𝒐 𝟑:𝟑
26.02.1950., Tinen
Samo dan kasnije, sa početkom u 16:30, fudbaleri Sarajeva ponovo su bili na terenu. Protivnik je ovog puta bio drugoligaš RC Tirlemont.
Iako vidno umorni od utakmice sa Olympicom, Brozović je odlučio izvesti gotovo isti sastav, uz tek jednu izmjenu. Mladog Mitrića na poziciji lijevog halfa zamijenio je Ninković.
Domaći tim je bolje otvorio susret i nakon samo deset minuta igre golovima Lamberta i Ronsea dolazi do prednosti od 2:0. Nakon početnog šoka, fudbaleri Sarajeva su zaigrali mnogo bolje te preko Franje Lovrića smanjuju rezultat na 2:1.
Nastavak igre donio je nova uzbuđenja, a kada je Tirlemont golom Lamberta sa bijele tačke u 67. minuti stigao do vodstva od 3:1, činilo se da je pobjednik odlučen. Ipak, samo minutu kasnije, dosuđen je novi jedanaesterac, ovog puta u korist našeg tima, a siguran sa bijele tačke bio je Švaljek.
U posljednjih 20 minuta uslijedila je totalna ofanziva tima sa Koševa koja se isplatila u posljednjoj minuti susreta, kada Lovrić nakon solo prodora postavlja konačnih 3:3.
Posljednji protivnik na turneji bila je gradska reprezentacija Liježa, sastavljena od najboljih fudbalera tri gradska prvoligaša, Standarda, RFC Liegea i Tilleura.
Susret je odigran 1. marta, s početkom u 19 sati i pod svjetlošću reflektora, a blizu 10.000 gledalaca moglo je vidjeti još jedno sjajno izdanje fudbalera Sarajeva.
Protiv najkvalitetnijeg protivnika, Sarajevo je odigralo najzreliju utakmicu. Za razliku od prve dvije utakmice, u ovoj je Brozović napravio nekoliko promjena. Švaljek je zamijenio Alajbegovića na mjestu lijevog beka, a na njegovom mjestu zaigrao je Kozak. Umjesto povrijeđenog Švrake, na desno krilo je prešao Arih, dok je dres sa brojem 11 pripao novom igraču Sarajeva, Dragi Žigmanu.
Od samog početka utakmice, Sarajevo je uspostavilo dominaciju, te već nakon četiri minute igre, Franjo Lovrić, na asistenciju svog mlađeg brata Đure, pogađa za 0:1. Petnaest minuta kasnije, nova radost naših fudbalera. Ovog puta u ulozi asistenta je Konjevod, a strijelac je ponovo bio Franjo Lovrić koji topovskim udarcem sa vrha šesnaesterca matira domaćeg golmana za 0:2.
Domaći tim je tek u drugom poluvremenu uspio u nekoliko navrata zaprijetiti golu Sarajeva, ali je Stipe Pejak sjajnim odbranama sačuvao svoju mrežu. Ipak, pet minuta prije kraja polutka RFC Liegea, Lacroix uspio je da postigne počasni pogodak za svoj tim.
𝑹𝒆𝒛𝒊𝒎𝒆 𝒕𝒖𝒓𝒏𝒆𝒋𝒆
Prvo ime turneje bio je sjajni Franjo Lovrić, za kojeg odbrane domaćih timova jednostavno nisu imale rješenje. Kapiten Sarajeva je postizao po dva pogotka na svakoj utakmici, te je sa 6 golova bio najbolji strijelac naše ekipe. Pored njega, u listu strijelaca upisali su se još Suad Švraka sa dva gola, te Ivan Arih i Švaljek sa po jednim.
Svi fudbaleri koji su dobili priliku za nastup, od strane stručnog štaba ocijenjeni su pozitivno, a pored Lovrića i Švrake, sjajnim partijama istakli su se i golman Stipe Pejak, te najiskusniji igrač Sarajeva, Miroslav Brozović.
Sa dvije pobjede i jednim remijem, Sarajevo je ostavilo izuzetno pozitivan utisak. Belgijska štampa je bila prepuna pohvala na račun Brozovićevog tima, posebno ističući da se radi o fizički čvrstom timu i izuzetno tehnički talentovanim fudbalerima. Sarajevo je tako zaokružilo uspješna gostovanja jugoslavenskih timova koji su u rasponu od godinu dana u 22 utakmice u Belgiji ostvarili učinak od 16 pobjeda, 6 remija, bez ijednog poraza.
Pored sjajnih rezultata, te međunarodnog iskustva kojeg su stekli mladi fudbaleri tima sa Koševa, treba istaći i finansijsku dobit, obzirom da je Sarajevo zaradilo sasvim solidnu sumu novaca od domaćina.
𝑷𝒐𝒗𝒓𝒂𝒕𝒂𝒌 𝒖 𝑱𝒖𝒈𝒐𝒔𝒍𝒂𝒗𝒊𝒋𝒖
Samo četiri dana nakon posljednje utakmice na turneji, ekipu Sarajeva je čekao susret prvog kola Prve savezne lige protiv Naših krila, pa se ekspedicija našeg tima u domovinu bila primorana vratiti avionom. Nakon što su napustili briselski hotel, fudbaleri i rukovodstvo Sarajeva su vozom otputovali za Pariz, odakle se se direktnom avionskom linijom, 3. marta vratili za Beograd.
Lijep utisak sa turneje, donekle je pokvarilo traumatično iskustvo koje je ekspediciju Sarajeva dočekalo na nebu iznad glavnog grada bivše države. Zbog olujnog nevremena, avion je bio prinuđen gotovo sat i po kružiti oko zemunskog aerodroma, a nakon što je rezervoar bio već pri dnu, oblaci su se napokon razišli, te je avion uspješno prizemljen.
Danas svoj 59. rođendan slavi Dragan Jakovljević, član druge šampionske generacije Sarajeva i jedan od najboljih fudbalera bordo tima u drugoj polovini osamdesetih godina.
Danas svoj 45. rođendan slavi vihor sa Koševa, jedan od najbržih igrača FK Sarajevo u poslijeratnom periodu. Tri mandata na Koševu, 152 utakmice, 40 golova, 2 titule prvaka i jedan Kup BiH - Edin Šaranović !!!
Na današnji dan 1960. godine, FK Sarajevo je u sklopu 12. kola Prve savezne lige, na Koševu savladao FK Sloboda Tuzla rezultatom 1:0.
Proljetni dio sezone 1959/60., tim sa Koševa je otvorio domaćim susretom protiv republičkog rivala, tuzlanske Slobode. Oba tima su se nakon prvog dijela prvenstva nalazila u donjem dijelu tabele, pa su bodovi bili prijeko potrebni i jednim i drugim.
Susret je odlučen već nakon stotinjak sekundi igre. Tačnije, igrala se druga minuta utakmice kada je dosuđen slobodan udarac za Sarajevo. Loptu je namjestio kapiten domaćih, Ibrahim Biogradlić, a potom silovitim udarcem sa dvadesetak metara zatresao mrežu golmana Hajrovića, koji je samo pogledom nemoćno ispratio Biogradlićev topovski udarac.
Iako se očekivalo da će nakon primljenog gola, Tuzlaci krenuti ofanzivnije, do toga nije došlo. Sloboda se i dalje branila sa svih 10 igrača u polju, a Sarajevo u takvoj situaciji do kraja meča nije uspijevalo ozbiljnije ugroziti gol gostiju.
Jedino uzbuđenje dogodilo se dvadeset minuta prije kraja utakmice, kada je lijevi bek gostiju oštro startao nad Asimom Ferhatovićem, koji se brzo pridigao sa zemlje, a potom ošamario Radovića nakon čega mu je sudija Damjani pokazao put u svlačionicu. Ni sa igračem više, Tuzlaci nisu uspjeli do kraja ugroziti Planinićev gol, pa je meč završen rezultatom iz druge minute.
Na fotografiji je prikazana jedna situacija pred golom Slobode iz drugog poluvremena ovog susreta.
